Langs deze weg wil de VVD fractie u graag informeren over kwesties die spelen en zaken waarmee de fractie bezig is. Ditmaal gaat het over Baanstede want er speelt veel in dit belangrijke dossier. Maar eerst zal ik kort de geschiedenis van deze langlopende en complexe kwestie schetsen.
Baanstede is, kort door de bocht gezegd, de sociale werkplaats van Purmerend samen met 8 andere gemeenten. Bij Baanstede werken ongeveer 800 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een kwetsbare groep mensen die veelal graag willen werken maar die niet zonder begeleiding bij een reguliere werkgever aan de slag kunnen. En een deel van hen is volledig aangewezen op beschut werken.
Het bestuur van Baanstede wordt gevormd door de wethouders van de deelnemende gemeenten samen met een directeur. Die samenwerking met de andere gemeenten noemen we een Gemeenschappelijke Regeling.
Omdat verschillende redenen is in 2012 besloten om Baanstede om te vormen en te ontmantelen. Eén van de redenen was omdat Baanstede veel geld kost en we bovendien de werknemers niet langer bij een sociale werkplaats wilde laten werken maar het streven was om ze zo veel mogelijk bij reguliere werkgevers in dienst te krijgen.
Bovendien zou er ook geen nieuwe instroom meer in Baanstede zijn. De wet die maakte dan mensen recht hadden op een plekje bij Baanstede was namelijk vervangen door een nieuwe wet. Niet dat er daardoor geen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer bestonden maar ze hadden simpelweg geen recht meer op een plek bij Baanstede. Vanzelfsprekend moet er voor deze nieuwe instroom wel iets geregeld worden maar daarover straks meer. Maar ook deze wetswijziging was dus een reden om Baanstede te willen hervormen.
Het zogenaamde Transitieplan hield in dat enkele goed lopende onderdelen (zoals de groendienst, post en print) van zouden worden verkocht en dat er veel meer zou worden ingezet op detachering. Dit plan is in 2013 van start gegaan en de uitvoering ervan verliep, voor zover de diverse gemeenteraden tot voor kort dachten, redelijk. Tot zover de geschiedenis.
In oktober 2015 kreeg de gemeenteraad van Purmerend het nieuws dat de bestuurders van Baanstede, dus de 9 wethouders van de samenwerkende gemeenten, geen heil meer in dit plan zagen. Wat eerder was bedacht, bleek in de praktijk namelijk niet uitvoerbaar en de 9 gemeenteraden werd gevraagd om het plan stop te zetten. Een nieuw plan lag er overigens nog niet. De VVD Purmerend heeft grote moeite met deze gang van zaken. Niet enkel voor het feit dat er grote bedragen met Baanstede zijn gemoeid en dat het (mislukte) plan vanzelfsprekend ook veel geld heeft gekost. Maar voornamelijk omdat het voor de werknemers, een kwetsbare groep, volstrekt onbegrijpelijk is. Eerst moest er in 2013 van alles worden veranderd, wat voor die mensen een hoop onrust bracht vooral omdat dat plan niet concreet aangaf wat er met de mensen zou gaan gebeuren. En net op het moment dat ze aan het idee van de wijziging gewend zijn, krijgen ze volkomen onverwacht te horen dat het plan toch niet doorgaat. En dat er wel veranderingen worden doorgevoerd maar dat we nog niet precies weten wat of hoe…..
Tegelijkertijd lieten de wethouders ook weten dat ze eigenlijk helemaal niet meer wilde samenwerken op dit gebied. Met name Zaanstad gaf aan dat het uit de Gemeenschappelijke Regeling (GR) wenste te stappen. Zaanstad en de Waterlandse gemeenten (Purmerend met nog enkele andere gemeenten) zouden van mening verschillen over de juiste wijze om Baanstede om te vormen en ook een andere visie te hebben op de vraag hoe je nu het beste met de nieuwe instroom om moet gaan. Dit nieuws kwam voor de gemeenteraad Purmerend als volledige verrassing. Uit een GR stappen heeft grote consequenties. We hebben samen met 8 andere gemeenten de verantwoordelijkheid voor een groep kwetsbare mensen maar ook voor alle (hele hoge) kosten die met Baanstede zijn gemoeid. Een besluit tot scheiden moet dan ook niet lichtvaardig worden genomen.
Vervolgens zijn er diverse bijeenkomsten geweest waarin het bestuur van Baanstede heeft geprobeerd om uit te leggen wat nu precies het verschil in visie tussen de Waterlandse gemeenten en Zaandam is. Ik moet eerlijk zeggen dat het verschil mij nog altijd niet geheel duidelijk is. Het klinkt in ieder geval niet als onoverbrugbare verschillen. Toch is het bestuur er volledig van overtuigd dat verder samengaan onwenselijk is. Maar het is aan de gemeenteraden om dat te beslissen, de raad is immers de baas.
De grote vraag is nu dan ook wat die verschillende raden zullen beslissen. Dat is me nog onduidelijk. Uit regionale overleggen met de andere gemeenteraden en met specifiek de VVD fracties blijkt me dat ook zij met dit vraagstuk worstelen. Dus onduidelijkheid heerst. Wel duidelijk is dat uit elkaar gaan veel financiële gevolgen zal hebben. Nog daar gelaten dat het wederom een wijziging voor de werknemers inhoudt. Waar een normale werknemer al gek zou worden van reorganisatie op reorganisatie is het voor deze groep mensen al helemaal onbegrijpelijk.
Om goed vinger aan de pols te kunnen houden, heeft de VVD fractie ervoor gezorgd dat de wethouder iedere maand in de commissievergadering moet komen uitleggen wat die maand is gedaan. Want één ding is me wel duidelijk: er zal snel een goede oplossing moeten komen!
Manja van der Weit,
Raadslid VVD Purmerend.