Hieronder kunt u de spreektekst teruglezen, die wij hebben gebruikt voor de raadsvergadering op 26 februari 2024. Deze vergadering is unaniem door alle raadsleden aangevraagd naar aanleiding van antwoorden op technische vragen (PVV) waarin verrassende nieuwe informatie over het Oekraïne-dossier naar voren kwam en waarin duidelijk werd dat wethouder Rotgans met het idee leefde om communicatie te verwijderen om zodoende de Wet open overheid te ontwijken. Voorafgaand aan het debat besloot de wethouder al om op te stappen. Een discussie met hem was om die reden niet langer mogelijk.
De spreektekst:
Doel van de vergadering
Goed om naar aanleiding van de antwoorden op de technische vragen van de PVV dit debat te voeren. Doel is om in openbaarheid de positie van het college scherp te hebben. Na het opstappen van wethouder Rotgans vroegen sommige raadsleden zich af of deze vergadering nog wel nut had. Dit begrijpen wij niet. De antwoorden roepen zoveel vragen op, dat ieder raadslid hier echt meer over zou moeten willen weten. Wij kunnen ons niet voorstellen dat alle handelingen in dit Oekraïne-dossier allemaal als soloactie van wethouder Rotgans aangemerkt kunnen worden en dus blijft het zeer belangrijk om te weten hoe de overgebleven leden van het college denken over dit dossier en we zijn ook benieuwd naar de mening van onze burgemeester in de rol van voorzitter van het college van B&W. Kortom: veel vragen aan zowel college als andere fracties.
WOO (Wet open overheid)
De VVD vindt het goed dat deze wet er is. Ons bestuur moet transparant en betrouwbaar zijn en bij twijfel moet de communicatie op tafel komen, zodat het bestuur gecontroleerd kan worden. Bij macht hoort het afleggen van verantwoordelijkheid. De antwoorden van het college wekken de indruk dat de WOO soms ontweken kan en moet worden. Dit is een zeer zorgwekkende constatering. Wat is de mening van het college hierover? De wethouder heeft in een memo persoonlijk afstand genomen van deze denkwijze. Maar op welke wijze neemt het volledige college afstand van deze indruk dat de WOO maar lastig is en dat daar in communicatie rekening mee gehouden moet worden? En dat ongewenste uitkomsten in Purmerend eventueel verwijderd moeten worden om onzichtbaar te worden bij WOO-aanvragen?
Imagoschade
Het opstappen van wethouder Rotgans en de aanleiding daartoe leveren lokaal en buiten de gemeente imagoschade op. Het al dan niet rommelen met overheidsinformatie wordt niet gewaardeerd en als een rijksambtenaar in communicatie nogmaals duidelijk maakt dat conform zijn richtlijnen het verwijderen van informatie niet is toegestaan, sta je als Purmerends college wel in je hemd. We horen deze geluiden ook ons heen, het college van Purmerend wordt door velen met gefronste wenkbrauwen bekeken. Dan helpen de uitingen in de media over dit opstappen de afgelopen weken ook niet. We zijn benieuwd wat de collegeleden en de burgemeester in het bijzonder de komende tijd ondernemen om de ontstane imagoschade te beperken. In de wandelgangen hoorden we verschillende collega’s zeggen dat wethouder Rotgans zo hard had gewerkt en dat het logisch was dat hij er zelf de stekker uit trok, omdat het niet normaal zou zijn om hem in de raad het vuur aan de schenen te leggen over zijn meest recente handelen. Deze denkwijze is zorgelijk en met deze houding heb je echt geen idee van hoe bestuurders professioneel dienen te handelen. Voor de VVD was het aanblijven van wethouder Rotgans na het lezen van de antwoorden op de technische vragen geen reële optie meer. Hij is meer dan terecht opgestapt en we hopen dat de overgebleven leden van het college leren van de grote fouten die hij heeft gemaakt.
Hierbij ga ik ook kort in op de imagoschade richting een deel van onze eigen inwoners. Na meerdere intensieve vergaderingen werd de behandeling in de raad 1 dag van tevoren geannuleerd door de wethouder. Hier hebben wij een zeer bittere nasmaak aan overgehouden. Graag willen we van de burgemeester weten op welke wijze het volledige college bij deze keuze is betrokken en of zij op dat moment op de hoogte was dat het Rijk wel degelijk open stond voor mogelijkheden in Purmerend en dat er van een harde afwijzing helemaal geen sprake was?
Geheimhouding
In dit dossier heeft geheimhouding een vervelende rol gespeeld. We zullen hierover niet vooruitlopen op de evaluatie die volgt, maar zelfs in de beantwoording van de technische vragen worden bedragen genoemd, terwijl hier tot op de dag van vandaag geheimhouding op rust en raadsleden hier dus niets over mogen zeggen. Vraag aan de burgemeester is hoe dit nu kan: tijdens de behandeling in de raad werd er door de wethouder geheime informatie gedeeld over de onderhandelingen met de pachter en in deze antwoorden staan zoals gezegd ook geheime bedragen. Hoe zorgvuldig gaat college om met geheime informatie en wordt er niet veel te vaak geheimhouding opgelegd, terwijl dit eigenlijk helemaal niet gewenst is? De VVD heeft zich ook enorm gestoord aan het eerdere lekken van informatie, dat is echt een hele kwalijke zaak waar het college met alle middelen die zij heeft tegen op moet treden. Maar als het college zelf zo slordig handelt, dan wordt het wel heel moeilijk om geheimhouding te handhaven, zelfs in de gevallen waarin het wel noodzakelijk is in het kader van goed bestuur.
De echte inzet van Purmerend
Vanuit de antwoorden van het Rijk blijkt dat er in Den Haag wordt gezegd dat Purmerend financieel enorm overvraagt en niet open lijkt te staan voor creatieve oplossingen om al dan niet samen met corporaties wel werk te maken van de opvang van Oekraïense ontheemden. Wij vragen ons af waarom het college deze stand van zaken nooit met de raad heeft gedeeld en willen graag weten of het college op serieuze wijze echt werk heeft willen maken van het huisvesten van honderden ontheemden die een Europese oorlog ontvlucht zijn? Is dit alleen maar een geldkwestie geweest? In hoeverre is dit uitgebreid besproken in het college van B&W? En in hoeverre zijn coalitiepartijen hier beter over geïnformeerd dan andere partijen in de raad? Dit is een open vraag aan de coalitiepartijen: hebben jullie het idee dat er echt serieus werk is gemaakt van de raadsopdracht om voor enkele honderden Oekraïners onderdak te organiseren?
Tot op de dag van vandaag is er geen officiële afwijzing gekomen vanuit Den Haag en we verwachten ook dat die er niet gaat komen, op basis van communicatie die we hebben gezien.
Reactie Zaanstad
Het college heeft eerder gemeld dat wethouder Rotgans en burgemeester Van Selm een deal hebben gemaakt met Zaanstad. Zaanstad zorgt voor opvang van asielzoekers, Purmerend neemt een groot deel van de taakstelling Oekraïense ontheemden voor haar rekening. Purmerend komt haar deel van deze deal nu niet na. Vraag de aan de burgemeester: hoe verlopen gesprekken met Zaanstad hierover, wordt u nog als betrouwbare samenwerkingspartner gezien en wat zijn de consequenties van het niet nakomen van ons deel van de deal? Hoe heeft Zaanstad gereageerd op het opstappen van wethouder Rotgans en de aanleiding daartoe?
Vervolg
Binnenkort gaan gemeenteraad en college samen het gesprek aan om te bespreken waar het anders en beter had gemoeten in het volledige Oekraïne-dossier. Echter, zonder de technische vragen van de PVV hadden we waarschijnlijk nooit weet gehad van de bijzondere acties van wethouder Rotgans en het feit dat het Rijk van mening is dat er echt wel iets kan in Purmerend, maar dat het College van Purmerend daar eigenlijk niet in geïnteresseerd lijkt.
Wie neemt het dit dossier nu over en hoe ziet het vervolg er op korte termijn uit? Bij het vervolg is het voor de VVD van het grootste belang dat er in openbaarheid goed gesproken kan worden over de verschillende opties die er zijn. Met open vizier richting inwoners, die vaak prima kunnen leven met de gulden middenweg.